De vraag lijkt groots en plechtig: wat is de zin van het leven? Maar meestal hoor ik ’m als gefluister. Tussen twee meetings door. In de auto terug naar huis. ’s Avonds als de kinderen slapen. Dat zachte gevoel: is dit het nou? Geen einddoel, wel ritme. Geen definitief antwoord, wel iets dat je nu kunt voelen.
In dit artikel kijk ik naar wat hij hiermee bedoelt. Waarom zoeken we dit steeds? Hoe leef je met een zin die niet verstopt zit in later, maar zichtbaar is in wat er nu gebeurt? Met voorbeelden, praktische stappen en een nuchtere factcheck.
Inzichten
1. Betekenis is niet altijd ‘ergens anders voor staan’
We gebruiken ‘betekenis’ vaak alsof het gaat om een teken dat naar iets anders verwijst. Zoals een woord verwijst naar een ding. Watts wijst een andere kant op: sommige dingen zijn betekenisvol omdat ze zichzelf zijn. Muziek, bijvoorbeeld. Een fuga van Bach is niet “over” iets. Ze is zinnig doordat ze klopt terwijl ze klinkt. Die ervaring kun je ook hebben met gewone dingen: licht op een vloer, peeling paint op een oude deur, modder en stenen op een landweg. Het is niet “betekenis van wat?”, maar “betekenis als dit”.
2. De val van uitgestelde betekenis
Wij mensen schuiven zin graag door naar later: de carrièrepiek, de perfecte relatie, de hemel, de volgende mijlpaal. Watts fileert die reflex. Als betekenis altijd in de toekomst ligt, leef je in een eeuwig durend ideaal beeld van de toekomst. Je noemt het hoop, maar het voelt als wachten. Hij stelt voor om de cirkel te doorbreken: betekenis verschijnt precies waar je ophoudt haar te najagen als garantie voor later.
3. Meedoen of beheersen?
We zoeken vaak zin in een plan: ergens bij horen, onderdeel zijn van een groter verhaal. Dat is prachtig, tot controle het overneemt. Dan wordt betekenis een project dat je kunt verliezen. Watts verschuift het accent van beheersen naar meedoen. Niet buiten het leven staan met een afstandsbediening, maar erin — zoals een golf in de oceaan. Je speelt je rol, maar je bent niet los van het geheel.
4. De muziekmetafoor
Leven als muziek en dans: het doel is niet de laatste noot of de eindpose. Het doel is spelen. Zodra je het leven behandelt als een traject naar een “uiteindelijke zin”, zet je jezelf vast in spanning. Als je de spanning laat zakken, zie je de zin in de vorm zelf: de maat, de frasering, het samen spelen.
Praktische tips
1) Stoppen met ‘zin als doel’, starten met ‘zin als ervaring’
Zet een timer en kijk naar iets gewoons (een mok, een plant, de straat). Niet benoemen, alleen kijken. Merk op wanneer je hoofd vraagt: “En… wat betekent dit?” Laat die vraag even zonder antwoord. Of kies één taak van vandaag (mail, afwas, code). Behandel het als muziek: tempo, aandacht, afronding. Niet haasten naar de laatste noot.
2) Herformuleer je hoop
Van toekomst‑zin naar vandaag‑zin: Schrijf je grootste “als‑dan” op (bijv. “Als ik promotie heb, dan voelt mijn werk zinvol”). Vervang het door: “Wat maakt vandaag één werkmoment zinvol?” Kies één concreet antwoord en doe het.
3) Betekenis in verbinding
Bel iemand zonder reden. Vraag slechts: “Wat houdt je bezig?” Luister. Geen advies. Ervaar hoe zin vaak opduikt in gedeelde aandacht, niet in grote verklaringen.
Factcheck (video vs. Watts’ eigen werk)
- “De betekenis van het leven is gewoon leven” – Deze zin wordt vaak aan Watts toegeschreven en komt (in varianten) voor in bewerkte transcriptbundels. De strekking past bij zijn werk.
- Significantie in het hier‑en‑nu – In de lezing Sense of Nonsense zegt Watts expliciet dat er momenten zijn waarin “de significance of the world lijkt te zijn: de wereld zelf, wat er nu gaande is; het schema van de dingen rechtvaardigt zich in elk moment van ontvouwing.” Dat sluit nauw aan op het transcript van de video.
- Muziek/dans‑metafoor – Regelmatig en aantoonbaar bij Watts: muziek en dans hebben hun waarde in het spelen zelf. Hij gebruikt dit om uitgestelde betekenis te bekritiseren.
- Peeling paint, modder en stenen – Een motief dat letterlijk terug te vinden is in doorzoekbare transcripts van Watts’ lezingen: fotografie die het alledaagse significant maakt, zoals “peeling paint on an old door” of “mud and sand and stones on a dirt road”.
- Plan en groepszin – In dezelfde context bespreekt hij hoe ‘ergens bij horen’ betekenis kan geven, maar dat het gevaar is dat je zin buiten jezelf parkeert in een toekomstig resultaat.
Reflectie
Ik merk dat mijn hoofd hunkert naar een sluitend antwoord voor je. Iets dat ik kan aantonen, vasthouden, afvinken. Maar dat is er niet en dat heb ik niet. Betekenis is niet verdwenen, betekenis kan niet gegrepen worden. Het is er gewoon. Je moet het alleen zien en voelen. Niet eroverheen kijken.
Bronnen
- 1) Bron: Watts, A. W. (1951). The Wisdom of Insecurity: A Message for an Age of Anxiety. New York: Pantheon. Excerpt via uitgever: Penguin Random House.
- 2) Bron: Watts, A. W. (lezing) Sense of Nonsense. Transcript met relevante passage over “significance of the world”: organism.earth.
- 3) Bron: Doorzoekbare transcript van een opname met de “peeling paint / mud and sand and stones”‑passage: zoekpagina (doorzoekbaar transcript). Secundair, maar tekstueel overeenkomend.
- 4) Bron: Watts, A. W. (lezing) Time and the Future – over het misverstand dat betekenis pas later “culmineert”: organism.earth.
- 5) Bron: Overzicht en achtergrond: The Alan Watts Organization (officiële site): alanwatts.org.
- 6) Bron:Alan Watts – The Meaning Of Life (YouTube‑compilatie, bron van het aangeleverde transcript): video. Samengesteld; niet primair voor letterlijke citaten.
- 7) Bron: Veelgeciteerde parafrase “The meaning of life is just to be alive” met context (secundair): Goodreads‑vermelding en bespreking: Big Think.
