Geluk, een woord met veel betekenissen en interpretaties. Wat voor de een geluk betekent, kan voor de ander heel iets anders zijn. In essentie is geluk een toestand van tevredenheid en blijheid die voortkomt uit onszelf, gestimuleerd door positieve ervaringen, relaties, gezondheid, en kleine mooie dingen die op een dag gebeuren.
Het is een woord dat we allemaal kennen en toch zo persoonlijk en uniek is voor iedereen. Wat maakt jou gelukkig? Is het de warmte van de zon op je gezicht, een goed gesprek met een vriend, of misschien wel een succesvol afgerond project op je werk? In dit artikel lees je mijn kijk hierop.
Wat is geluk?
De essentie van geluk is een gevoel van tevredenheid en vreugde, maar het is veel meer dan alleen een tijdelijke emotie. Het is een diepere, interne staat die, hoewel beïnvloed door externe omstandigheden, voornamelijk van binnenuit komt. Dus vanuit jezelf.
Geluk is een gevoel van welzijn en tevredenheid. Wetenschappelijke studies hebben aangetoond dat geluk niet alleen een gevolg is van externe factoren, maar ook sterk afhankelijk is van hoe we deze factoren waarnemen en ermee omgaan. Gevoed door onze verwachtingen en referentiekader van het leven.
En geluk is voor iedereen anders. Wat de ene persoon gelukkig maakt, kan voor een ander niet hetzelfde effect hebben. Dit is de reden waarom er geen 'one-size-fits-all' benadering van geluk bestaat.
Geluk volgens de wetenschap
Natuurlijk heeft de wetenschap zich ook gebogen over het onderwerp geluk. Verschillende psychologen, neurowetenschappers en sociologen hebben onderzoek gedaan. Uit de studies blijkt dat geluk deels genetisch bepaald is. Dit betekent dat sommige mensen een aangeboren neiging hebben om gelukkiger te zijn dan anderen, vanwege hun genetische samenstelling.
Alleen dit is een deel van het verhaal. Andere onderzoeken hebben aangetoond dat onze acties en houding ten opzichte van het leven een aanzienlijke invloed hebben op ons geluksgevoel. Dagelijkse gewoonten, onze manier van denken, de relaties die we onderhouden en de manier waarop we omgaan met uitdagingen spelen een cruciale rol in hoe gelukkig we ons voelen.
Harvard Study of Adult Development
Zo heeft Harvard een 80 jaar durend onderzoek, bekend als de Harvard Study of Adult Development (1), lopen naar geluk. Volgens dit onderzoek is één van de belangrijkste factoren voor geluk de kwaliteit van onze relaties. Dit onderzoek, dat al meer dan 80 jaar loopt, heeft aangetoond dat mensen die sterke banden hebben met familie, vrienden en hun gemeenschap over het algemeen gelukkiger en gezonder zijn.
Opmerkelijk is dat niet de hoeveelheid, maar de kwaliteit van deze relaties van belang is. Een andere interessante bevinding is dat stabiele huwelijken, zonder grote problemen of scheidingen, kunnen bijdragen aan betere geestelijke gezondheid en een lager risico op dementie. Dit onderzoek benadrukt dus het belang van diepgaande, vertrouwde relaties voor ons welzijn.
Verwachtingen en ervaringen
Als mens hebben we allemaal verwachtingen. ‘Ik had verwacht dat …’ hoor je ons vaak zeggen. Het is iets wat automatisch in ons lichaam getriggerd wordt en we niet makkelijk uit kunnen zetten. We gaan verwachtingsvol door het leven en in alles wat we doen hebben we een verwachting.
Alleen als we dit in het kader van geluk bekijken, kun je je verwachtingen wegzetten tegen onze ervaringen. Wat ik hiermee bedoel te zeggen: ons gevoel van geluk hangt af van onze ervaringen ten opzichte van onze verwachtingen. Als onze ervaringen onze verwachtingen overtreffen, ervaren we geluk.
Heb je heel hoge verwachtingen? Dan moet je spectaculaire ervaringen hebben, om een gevoel van geluk te ervaren. Maar word je constant teleurgesteld voor je gevoel? Dan moet je misschien iets aan je verwachtingen doen. Dan geven je ervaringen je een gelukkiger gevoel. Ontwikkel het vermogen om te waarderen wat je hebt. En tevreden leren zijn met, en in, het huidige moment.
Geluk is niet maakbaar
Er heerst steeds meer de gedachte dat geluk ‘maakbaar’ is. Als je maar hard genoeg mediteert of je affirmaties uitspreekt, komt het geluk vanzelf aanwaaien. Als we maar hard genoeg ons best doen, kunnen we altijd gelukkig zijn. Geloof je dat?
Eigenlijk werkt deze manier van denken juist contraproductief. Hoe meer je je focust op geluk, hoe verder die van je verwijderd raakt. Geluk is geen constante staat; het is vluchtig en kan niet afgedwongen worden.
Thijs Launspach geeft hier in zijn boek “Je bent al genoeg” (2) een mooie metafoor voor. De schrijver Henry Thoreau zegt over geluk:
‘Geluk lijkt op een vlinder; hoe meer je hem achtervolgt, hoe meer hij je ontsnapt, maar richt je je aandacht op andere dingen, dan komt hij misschien wel zachtjes op je schouder zitten...
In plaats van ons te richten op het najagen van geluk, kunnen we beter leren om tevreden en dankbaar te zijn voor wat we hebben en om de ups en downs van het leven te accepteren als onderdeel van ons ‘mens-zijn’.
We zijn massaal ongelukkig
We hebben nog nooit zoveel welvaart gehad. We worden ouder dan voorheen en de technologische ontwikkelingen volgen zich in rap tempo op. We hoeven steeds minder zelf te doen. Steeds meer diensten, zoals eten bestellen, zijn een druk op de knop van ons verwijdert. Hoe komt het dan toch dat we ons allemaal zo ongelukkig voelen?
Dit contrast tussen onze welvaart en ongeluk, roept vragen op over onze benadering van geluk. Kennelijk ontbreekt het ons aan iets.
Deze ontwikkelingen zagen we ook in China. Ondanks dat veel Chinezen in de afgelopen decennia een stuk rijker zijn geworden en toegang hebben gekregen tot meer kansen, luxe en comfort, toonden studies aan dat het geluk van het Chinese volk eigenlijk daalde. Dit toont aan: meer geld en materie niet (noodzakelijk) leiden tot een verhoogd geluksgevoel.
Geluk, en tevredenheid, zit in andere zaken. In opbouwen van betekenisvolle relaties, onderdeel zijn van een gemeenschap, ontspanning, een gevoel van voldoening, etc. En dit rijmt niet met onze maatschappij. Daarom zijn we allemaal zo ongelukkig.
Accepteer dat life (soms) sucks
Het leven overkomt je soms. Ziekte, rouw, ontslag, buitensluiting, pech, etc. Het zijn allemaal zaken waar je in je leven mee te maken gaat krijgen. Hierdoor voelen we ons regelmatig gewoon rot en somber. Daar is niks mis mee en niks om je voor te schamen. En ontkennen, vermijden of onderdrukken hebben helemaal geen zin. Dat leidt tot meer problemen.
Acceptatie leert ons daarentegen om deze gevoelens als een normaal onderdeel van het leven te zien, wat de emotionele impact ervan kan verminderen. Dan ontstaat er ruimte voor verandering en groei, en uiteindelijk geluk. Je leert omgaan met zaken waar je geen controle over hebt. Je geeft niet op, maar je erkent de realiteit en vanuit daar ga je aan de slag. Je stopt met vechten tegen de realiteit, hierdoor daalt je gevoel van ongeluk en hierdoor maak je ruimte voor een gelukkiger gevoel.
Door op deze manier in het leven te staan, geef je jezelf de kans om je gelukkiger te voelen. Kijk naar de onderdelen in je leven waar je tevreden over bent, dat maakt gelukkiger. Accepteer dat ongelukkig zijn, hoort bij het leven. Wees hierdoor niet te veel van slag. Je hebt maar beperkt invloed op geluk.
Een constant gevoel van geluk bestaat niet
De maatschappij, en vooral social media, laat ons denken dat geluk een constant gevoel kan zijn. Hoe vaak hoor je de belofte: als je deze stappen volgt dan ben je altijd gelukkig. Als we maar hard genoeg werken en ons best doen, worden we gelukkig. Dat is natuurlijk grote onzin! Want wie kiest ervoor om ontslagen te worden? Of wie kiest ervoor om op jonge leeftijd zijn ouders te verliezen? Niemand toch?
Geluk is een reeks momenten, of ervaringen, die ons een gevoel van voldoening en vreugde geven. Het zijn de momenten die je een gelukkig gevoel geven. Het idee dat we voortdurend gelukkig moeten zijn, is niet alleen onrealistisch, maar kan ook leiden tot ontevredenheid en frustratie. Deze druk kan het moeilijker maken om de momenten van geluk die we wel ervaren, echt te waarderen.
Ongelukkige momenten, en gevoelens, zijn een onderdeel van ons leven. Daar ontkomen we niet aan, hoe graag we dat soms willen. Aan de andere kant helpen ze ons ook om juist de waardevolle momenten van geluk te herkennen en (meer) te waarderen. Dus door de tegenslagen in ons leven te accepteren, zorgen we ervoor dat we de mooie momenten beter kunnen waarderen en koesteren.
“There is no path to happiness: happiness is the path”
Geluk wordt nog vaak gezien als eindstation. Als aan bepaalde voorwaarden is voldaan, dan ben je gelukkig. Maar heel wat jaren geleden, sprak Boeddha deze gedachte al tegen met zijn uitspraak:
"There is no path to happiness: happiness is the path."
We denken dat we pas gelukkig zullen zijn als we een bepaald doel hebben bereikt of een specifieke ervaring hebben gehad. Maar zodra we deze zaken bereiken, verschuift ons doel vaak, waardoor we in een constante staat van verlangen en ontevredenheid blijven. En ons dus niet gelukkig voelen met de schoonheid van alledag.
Boeddha's wijsheid moedigt ons aan om deze cyclus te doorbreken en te erkennen dat geluk niet iets is dat we bereiken of verwerven, maar iets dat we ervaren door onze houding en benadering van het leven. Geluk is dus veel meer een manier van leven. Een pad waarbij vreugde en tevredenheid gehaald wordt uit de huidige momenten.
Het is het pad zelf, de manier waarop we door het leven navigeren, die ons ware geluk brengt.
Oefeningen om je gelukkiger en fijn te voelen
Zoals ik hierboven heb beschreven is geluk niet maakbaar en hoe meer je jezelf erop focust, hoe verder het van je verwijderd raakt (denk aan de vlinder). Alleen helemaal niks doen en alles maar ondergaan, is geen oplossing. Er zijn oefeningen die je helpen om je gelukkiger, en fijn, te voelen. Het helpt je om te ontspannen en de kans op geluk hiermee te vergroten. Ze zijn er vooral op gericht om stress te verminderen.
Oefening 1: Rust en ontspanning
Bouw rust en ontspanning in je leven. Gun jezelf pauzes: letterlijk op het werk, maar ook pauzes in je week. Plan niks in en kijk hoe de dag verloopt. Dit helpt om stress te verminderen en biedt ruimte voor leuke momenten.
Lees ook: Effectieve ademhalingsoefeningen om te ontspannen en stress te verminderen
Oefening 2: Bewegen
Ga meer bewegen, denk aan wandelen, fietsen, zwemmen, sporten. Fysieke activiteiten helpen om je stress te verminderen. Bewegen bevordert de productie van endorfine, het 'gelukshormoon'. En denk simpel: de trap nemen in plaats van de lift, maak al verschil.
Lees ook: Hoe herken je een serotonine tekort en wat kun je hieraan doen?
Oefening 3: Sociale steun
Praten met vrienden of familie, of simpelweg tijd doorbrengen met anderen, kan een bron van troost en vreugde zijn. Sociale interactie kan helpen stress te verminderen en een gevoel van verbondenheid te creëren.
Oefening 4: Offline tijd
Beperk het gebruik van digitale apparaten. Leg je telefoon of iPad eens een periode weg. Het doorbrengen van tijd weg van schermen kan helpen om meer in het moment te leven en je aandacht te richten op activiteiten die geen scherm vereisen. Ga in plaats daarvan een wandeling maken.
Oefening 5: Leuke dingen doen
Leuke en creatieve bezigheden zoals schilderen, muziek maken of dansen zijn een uitlaatklep voor stress en kunnen gevoelens van voldoening en geluk vergroten.
Oefening 6: Mindfulness of meditatie
Mindfulness, of meditatie, helpt je om in het huidige moment te leven en je focus op het nu te richten. Niet in gedachten verzeild raken over wat er mogelijk kan gebeuren of iets wat je in het verleden hebt gezegd of gedaan. Allemaal gevoelens die je weer ongelukkig maken.
Een simpele oefening is om een rustige plek te zoeken, je ogen te sluiten, en je aandacht te richten op je ademhaling. Merk op wanneer je gedachten afdwalen en breng je aandacht zachtjes terug naar het huidige moment. Het leert je om uit je hoofd en in je lichaam te komen. Het zet uiteindelijk de enorme gedachtenstroom, die je weer ongelukkig maakt, iets meer uit.
Lees ook: 8 gratis mindfulness oefeningen om tot rust te komen
Bekijk mijn aanbevolen trainingen
Conclusie
Zoals hebt kunnen lezen is geluk een veelzijdig en persoonlijk concept. Hoewel deels genetisch bepaald, speelt onze houding ten opzichte van het leven een cruciale rol in het ervaren van geluk. De Harvard Study of Adult Development benadrukt het belang van de kwaliteit van relaties voor ons geluk.
Verder is geluk niet constant en niet altijd maakbaar. Het streven naar constante gelukzaligheid kan zelfs contraproductief zijn, en het accepteren van de realiteit en negatieve emoties kan juist leiden tot meer groei en geluk. Focussen op de dingen die je nog niet hebt, maken ongelukkig. Focussen op waar je wel al goed genoeg bent, geeft een gevoel van geluk.
Er zijn diverse oefeningen, zoals rust nemen, bewegen, sociale steun zoeken, offline tijd inlassen, creatieve activiteiten en mindfulness, die kunnen bijdragen aan het verhogen van ons geluksgevoel. Wat we allemaal op onze eigen manier kunnen vinden. Focus op het heden en waardeer wat je hebt, dan kom ook jij op het pad van geluk.
Bronnen
1) Harvard Second Generation study. (z.d.). harvardstudy. Link naar het onderzoek
2) Je bent al genoeg, Thijs Launspach
Alle gebruikte afbeeldingen zijn afgekocht en rechtenvrij.
