Wat is controle en hoe kun je controle meer loslaten?
Gedrag
Marvin de Reuver
Gedrag
04/28/2022
6 min
0

Wat is controle en hoe kun je controle meer loslaten?

04/28/2022
6 min
0

Controle is voor veel mensen een fijn en veilig gevoel. Het gevoel dat alles zo loopt, zoals jij het graag wil en voor je ziet. Geen stress, geen gedoe. Maar bestaat ‘controle’ wel? En waarom willen we dingen controleren? Is het niet beter om meer los te laten en te accepteren? Worden we daar niet veel gelukkiger van? In dit artikel leg ik je uit hoe ik hier naar kijk. 

Wat is controle? 

Binnen de ACT-therapie wordt controle als volgt omschreven: “Controle wordt gezien als de manier waarop mensen tevergeefs hun gedachten, emoties, lichamelijke sensaties, het gedrag van anderen en sommige omstandigheden proberen te sturen.” (1)

Let op het woord ‘tevergeefs’ in de betekenis, wat eigenlijk betekent dat het niet het gewenste resultaat oplevert. Dus mensen proberen gedachten, emoties, etc. te controleren, maar dit lukt niet. We denken van wel, maar dan gebeurt er iets waar je geen controle over hebt en raak je in paniek. Waar is je controle dan?

Waarom willen we controle? 

Dat is een interessante vraag en per persoon verschillend. Soms komt het door gebeurtenissen uit het verleden, die pijn hebben gedaan. En die pijn wil je niet weer ervaren. Soms komt het voort uit angst voor afwijzing. Als je bijvoorbeeld te laat komt op een afspraak, kan de persoon waarmee je hebt afgesproken boos worden.

Onder de drang naar controle liggen een hoop angsten verborgen. Dit kan onzekerheid zijn, faalangst, perfectionisme, angst om niet gewaardeerd te worden, etc.

Uiteindelijk is controle voor iedereen een manier om met problemen en stress om te gaan. Je probeert hiermee om vervelende verrassingen te voorkomen en je wilt niet gekwetst worden. Best een goede reden. Alleen beseffen we ons niet dat onze drang naar controle juist averechts werkt en ervoor zorgt dat we wel gekwetst worden en wel stress krijgen door vervelende verrassingen.

Kun je controle hebben en behouden? 

Ja en nee, wat je kan controleren is vooral je eigen gedrag. Stel je hebt ergens om 13.00 uur een afspraak. Dan is het wel zo netjes dat je op tijd komt en thuis op tijd weg gaat. Als het 30 minuten rijden is, dan zorg je er keurig voor dat je thuis om 12.15 uur weg gaat. De kans is dan zeer groot dat je om 12.45 uur aankomt en op tijd bent.

Maar je voelt hem in dit voorbeeld al aankomen. Onderweg kan er een hoop gebeuren. Er kan een ongeluk voor je gebeuren, je kunt een lekke band krijgen, de weg kan helemaal afgesloten zijn, etc. Kortom er kan een hoop gebeuren waar jij geen controle over hebt. Hoe ga je hiermee om?

Controle is een illusie! 

Zo zie je dat controle eigenlijk een illusie is. De schijn van controle bedriegt je: het leven is niet controleerbaar! En hoe meer je probeert te controleren, des te meer stress het je geeft en hoe meer klachten je gaat ervaren. Klachten als hoofdpijn, nekpijn, zwakke weerstand, darmproblemen, angstaanvallen en nog veel meer. Het kost je ongelooflijk veel tijd en energie om alles te (willen) controleren. Allemaal gedoe.

Dus doe jezelf een plezier en start met het loslaten van controle. Dat kan met allerlei oefeningen. In een eerder artikel heb ik 4 oefeningen met je gedeeld waarmee je kunt oefenen om de controle los te laten. Stop in ieder geval met vechten!

Wat is er erg aan de controle verliezen? 

Voor mensen die zich comfortabel bij controle, is ‘gewoon loslaten’ een hele grote opgave. Controle is in je comfort zone. En probeer daar maar eens uit te komen. Laat de dingen gebeuren zoals ze gebeuren. Ze gebeuren dan gewoon, misschien niet helemaal zoals jij het wil maar wat geeft dat?

Wat levert de drang naar controle je nu op? Stel je jezelf die vraag wel eens? En wat is het antwoord als je daar nu over nadenkt?

Waarschijnlijk levert het je niks op, anders lees je niet dit artikel. Begrijp me niet verkeerd: ik zeg niet dat het makkelijk is om de controle los te laten. Want dat is een flinke opgave en gaat een hoop van je doorzettingsvermogen vragen.

Wat levert je drang naar controle je op? 

Heb je daar wel eens over nagedacht? Wat levert jouw drang naar controle je op? Ik denk niks en het werkt juist averechts. Ik zag enige tijd geleden in dat mijn drang naar controle me niks opleverde. Waar ben ik toen mee gaan oefenen? Met acceptatie!

Accepteren en loslaten

Acceptatie 

Acceptatie en loslaten zijn interessante principes die heel makkelijk klinken, maar enorm lastig zijn om toe te passen. Ga maar eens even accepteren en wat houdt accepteren precies in?

Voor mij betekent acceptatie dat je het vermogen hebt om te kunnen accepteren wat er op je pad komt en dat je altijd zelf de keuze hebt hoe je hier op reageert. Het gaat er ook om in hoeverre je jezelf accepteert. Je ben niet volmaakt, je hebt gebreken, kun je desondanks nog steeds van jezelf houden?

Sommige dingen gebeuren nou eenmaal in je leven en dat zul je moeten accepteren. Op een deel van deze zaken heb je geen invloed. De stress die het je geeft komt voort uit de betekenis die jij geeft aan deze gebeurtenis. Laat die maar even op je inwerken.

Anders gezegd: er gebeuren bepaalde dingen in je leven en de gedachte, of het gevoel, wat jij hier aan koppelt bepaalt of het je stress geeft of niet. Iets wat jou stress geeft, hoeft je buurman (of buurvrouw) geen stress te geven.

Dus acceptatie is dus ook leren anders te reageren op deze zaken. Want de manier waarop jij op de gebeurtenissen in je leven reageert, heb je wel invloed op. En dat bepaalt in grote mate je gevoel van geluk. Kun je accepteren dat de dingen lopen zoals ze lopen? En dat je op bepaalde zaken geen invloed hebt? Zaken waar je je dus ook niet druk over hoeft te gaan maken. Geen controle dus!

Pas als je daar in kunt berusten, wordt je flexibeler en zal je behoefte aan controle minder worden. Enige tijd geleden hoorde ik iemand het volgende zeggen:

  • Kun je iets aan je situatie veranderen? Doe het dan!
  • Kun je er niets aan veranderen? Accepteer het dan!
  • Als je het niet kunt accepteren, ga dan iets anders doen!

Er zitten verschillende lessen in deze vragen, maar waar het vooral op neerkomt is dat als je iets niet kunt veranderen je het vooral moet accepteren. Dit principe zal je helpen in allerlei situaties. Je zult je kalmer en minder gestresst voelen. Oefen het in kleine stapjes, het is een proces. Geef het de tijd.

Mindfulness: word beter in accepteren en maak je minder zorgen 

Wil je beter worden in accepteren en minder zorgen maken? Top idee. Want waarom wil je tijd en energie verspillen aan zaken waar je toch geen invloed op kunt uitoefenen?

Mindfulness is hiervoor een goede oefening. Het helpt je om beter te leren accepteren, meer je gedachten los te laten (met volle aandacht leven) en zorgt voor minder stress. Je wordt dankzij mindfulness niet meegenomen in al je gedachten en hierdoor kun je je drang naar controle ook meer loslaten. Minder drama in je hoofd.

Probeer zaken dus niet te controleren, maar probeer anders tegen zaken aan te kijken.

Mindfulness wordt in veel vormen en manieren gegeven. Je kunt je aansluiten bij een club in de buurt, maar je kunt mindfulness heel goed zelf beoefenen via een online training.

De training die ik heb gevolgd en erg enthousiast over ben, is van Happy with Yoga en heet Mindfulness voor het dagelijkse leven: van chaotisch en gestresst naar rustig en gelukkig. De training bevat praktische oefeningen, video’s en audiobestanden om je brein weer in topconditie te brengen. Je kunt de training op je eigen tempo doen en zelf kiezen op welke momenten je de oefeningen doet.

Bekijk de Mindfulness training van Happy with Yoga

Meer dan 2100 mensen hebben deze training gevolgd 

Gerelateerde artikelen 




Bronnen

1)  Jansen, G., Batink, T. (2018). Time to ACT! Thema.

Reacties
Categorieën