Hoge eisen stellen aan jezelf. Waarom doe je dat? En wat is het gevolg? Mensen die gevoelig zijn voor overspannenheid en burn-out doen dit. Ze stoppen nooit, gaan altijd maar door en zijn nooit tevreden. In alles wat ze doen stellen ze hoge eisen. Hoe kom je van dit gedrag af? Dat lees je in dit artikel.
Waarom stel je hoge eisen aan jezelf?
De reden waarom we hoge eisen aan onszelf stellen is voor iedereen verschillend. Het verlangen om alles perfect te doen, komt bijvoorbeeld voort uit een angst om niet te falen. Alles wat je doet, moet dus heel erg goed zijn. En hierdoor leggen we de lat te hoog voor onszelf en dit leidt tot veel stress.
Maar, zul je misschien zeggen, heeft dit niet te maken met gezonde ambities? Jezelf uitdagen? Ja, dat kan. Het ligt eraan waarom je deze doelen nastreeft? Gezonde ambitie motiveert je om je doelen te bereiken, omdat jij het wil en het je voldoening geeft. Niet omdat je ‘denkt’ dat de buitenwereld dat van je verwacht. Dat is een verkeerde motivatie.
Dus het is heel belangrijk om jezelf af te vragen: waarom doe ik dit? En voor wie doe ik dit?
Hoge eisen stellen om te voldoen aan de verwachtingen van de buitenwereld leidt tot stress, overspannenheid, depressie en burn-out. We gaan dan gebukt onder de druk. Dit gedrag bij jezelf komt voort uit perfectionisme, faalangst en bewijsdrang. Niet de juiste motivatie om iets te gaan doen.
Voorbeelden
Wat voor soort (hoge) eisen stellen we aan onszelf? Hieronder een paar voorbeelden.
- Alles perfectioneren: of het nu op het werk is of in je persoonlijke leven: je streeft constant naar perfectie. Je gunt jezelf geen ruimte om fouten te maken en niks voelt af. In niks voel je voldoening of tevredenheid over jezelf. Alles kan altijd beter.
- Geen tijd nemen voor ontspanning: je moet constant bezig zijn en profuctief zijn, al ben je gesloopt. Je blijft veel van jezelf eisen.
- Je eigenwaarde meten aan je prestaties: je vindt jezelf alleen waardevol, of goed, als je iets bereikt of bepaalde doelen hebt voltooid.
- Jezelf constant vergelijken met anderen: als je jezelf voortdurend vergelijkt, en meet, aan de successen en prestaties van anderen en het gevoel hebt dat je altijd meer moet doen of beter moet zijn.
Dit zijn een paar voorbeelden, maar zo zijn er nog veel meer. Noteer voor jezelf eens de eisen die je aan jezelf stelt.
Waarom doen we dit?
Er zijn verschillende oorzaken waarom we zulke hoge eisen, verwachtingen, aan onszelf stellen.
Perfectionisme: het perfecte plaatje
“Het perfecte plaatje”, nee, niet dat programma op tv, maar het echte leven. Hoge eisen aan jezelf stellen, op zoek naar perfectie. Het resultaat moet perfect zijn. Voor minder doe je het niet.
Dit streven naar perfectie kost je een hoop energie. Bij perfectionisme heb je faalangst, ben je bang om de controle te verliezen of ben je bang om niet gewaardeerd te worden. Je bent vooral bang om afgewezen te worden.
Hierdoor leg je de lat heel hoog voor jezelf. Als je in alles wat je doet streeft naar perfectie, dan kun je nooit iets fout doen. Dus nooit afgewezen worden. Interessant. En is dat zo in de praktijk? Nee, he!
Meer lezen over perfectionisme? Zie: Gezond vs. ongezond perfectionisme: wat zijn de verschillen?
Faalangst
Dit is de angst om fouten te maken. In de ogen van jezelf of van anderen. De angst om te falen leidt tot het stellen van extreem hoge eisen aan jezelf. Als je deze vorm van angst hebt, heb je het gevoel dat je maximaal moet presteren om kritiek of afwijzing van anderen te voorkomen.
Het kan tot zoveel druk en stress leiden dat gevolgen als slapeloosheid, hoofdpijn, spierpijn of zelfs burn-out of depressie het gevolg zijn.
Bewijsdrang
Dan heb je nog bewijsdrang. Dit lijkt een beetje op faalangst, maar de nadruk hier ligt meer op de drang om jezelf te bewijzen aan anderen. Door te laten zien dat je goed, succesvol, bent, ben je op zoek naar een complimentje of een stukje waardering.
Bewijsdrang komt voort uit een gevoel van minderwaardigheid of onzekerheid. Of uit een (sociale) omgeving die hoge verwachtingen stelt. Dit kan je werkomgeving zijn, maar ook zeker je privé situatie zoals hoge eisen van ouders - of in vriendengroepen.
Dit is een belangrijke bron van stress. Je wil voldoen aan een plaatje, om er bij te horen. Carrière maken, sportprestaties, etc. Je wil opvallen, erbij horen en meekomen in de groepen. Maar het is allemaal te hoog gegrepen. Het gevolg: chronische stress. Je gaat eraan kapot.
Te hoge eisen stellen als gevolg van bewijsdrang, leidt tot uitputting en burn-out.
Gebrek aan zelfvertrouwen
Voor sommigen is het stellen van hoge eisen een manier om zelfvertrouwen en een identiteit op te bouwen. Ze kunnen het gevoel hebben dat hun waarde als persoon verbonden is met hun prestaties, en daardoor streven ze naar steeds hogere doelen.
Ook de invloed van social media moet je hier niet onderschatten. Op social media zien we het perfecte leven, perfecte lichamen, de mooiste spullen, etc. En er wordt je het beeld voorgehouden dat ook jij dit kunt bereiken. Hoe? Door keihard te werken.
Gevolg: het gevoel van dat wil ik ook wordt sterker, je veroordeelt jezelf dat je dit nog niet hebt weten te bereiken en je gaat keihard aan de slag. Je stelt onrealistische hoge eisen aan jezelf en gaat gebukt onder de stress. En de veroordeling naar jezelf wordt alleen maar groter.
Het gevolg
Het gevolg van te hoge eisen aan jezelf stellen, kan overweldigend zijn. Het constante gevoel van moeten presteren, constante druk, gaat ertoe leiden dat je instort. Met daaronder gevoelens van ontevredenheid, gebrek aan zelfvertrouwen en een gevoel van falen. Hiermee heb je een giftige cocktail te pakken.
Je voedt hiermee constant de gedachte dat je niet goed genoeg bent. Maar op deze manier word je dat nooit. Want de eisen worden steeds hoger. En wie legt ze aan je op? Dat ben jij!
Deze druk gaat op een gegeven moment gezondheidsproblemen opleveren. Mensen die constant hoge eisen aan zichzelf stellen, krijgen:
- Opgejaagd gevoel
- Slaapstoornissen
- Hartproblemen
- Zwak immuunsysteem
- Chronische vermoeidheid
- Somberheid
- Hoofdpijn
- Spierpijn
Als deze klachten lang aanhouden en erger worden, leidt dit tot overspannenheid of burn-out.
Wat kun je doen? Tips om je eisen te verlagen!
Oke, nu we dit weten, kunnen we er iets aan gaan doen. Dus: hoe kun je deze hoge eisen loslaten? Daar zijn verschillende manieren voor. Het is belangrijk om hier niet te lang mee te wachten, om te voorkomen dat je door je hoeven zakt.
Er zijn verschillende dingen die je kunt doen. Hieronder geef ik je een aantal tips.
Tip 1: Stel jezelf de vraag ‘waarom’?
Ga eerst op zoek naar de oorzaak. Waarom stel je hoge eisen aan jezelf? Hierboven heb ik verschillende oorzaken gegeven. Welke is op jou van toepassing? Stel je hoge eisen omdat je iets te bewijzen hebt? Stel je hoge eisen, omdat je baas dit van je verlangt? Waarom stel je hoge eisen?
Een krachtige manier hiervoor is ‘ademwerk’. Lees dit artikel en ontdek wat het is en wat het met je kan doen: Holotropisch ademwerk: wow, wat een heftige en fijne ervaring!
Als je dit weet, kun je vervolgstappen gaan ondernemen. Het geeft je een richting waarin je je oplossing kunt zoeken. Ga bijvoorbeeld met je baas in gesprek en vertel wat zijn verwachtingen met jou doen. Geef aan wat het met je gezondheid doet en probeer tot een oplossing te komen.
Praat met vrienden, familie of een therapeut over je gevoelens en ervaringen. Soms kan het gewoon helpen om je zorgen te delen met iemand anders en te horen dat je niet alleen bent.
Tip 2: Noteer je eisen en prioriteer ze
Vaak gonzen je eisen de hele dag door je hoofd en voelt het alsof je er duizenden hebt. Uit je hoofd en op papier ermee. Dat gaat je helpen. Schrijf alle gedachten en eisen die in je opkomen op papier. Houd je vooral niet in, ga los.
Aan het einde van de dag heb je waarschijnlijk een hele lijst. Nu ga je bepalen welke voor jou prioriteit hebben. Je kunt niet in alles goed zijn. Dat is een feit. Dus maak keuzes en kies waarop je je gaat focussen.
Hoe? Door te kijken naar wat jij belangrijk vindt. Vind je je werk en gezin belangrijk? Focus je daarop. Kies je liever voor je gezin en sporten? Ook prima, focus je dan daar op en leg de lat lager op je werk. Doe op sommige vlakken wat er van je verwacht (mag) wordt en geef gas op de voor jou belangrijke zaken.
Tip 3: Yoga, meditatie, mindfulness
Goed voor jezelf zorgen is belangrijk. Naast gezond eten, is je mentale gezondheid van belang. Yoga, meditatie en mindfulness zijn nuttige technieken om de lat te verlagen en meer in het moment te leven.
Met deze technieken kun je je gedachtes van een afstandje bekijken. Stel jezelf de vraag: waarom stel ik deze hoge eisen aan mezelf? Kan het wat milder? En kijk wat het antwoord is. Pak je rust, zorg voor een diepe ademhaling en de antwoorden komen.
Leer hierdoor meer in het huidige moment te leven. Door dit consequent te doen, zul je zien dat de gedachtenstroom minder wordt. Je gaat gedachtes ook herkennen en zien dat het maar gedachten zijn. Je hoeft er verder niks mee.
Mindfulness training
Wil je aan de slag met mindfulness? Dan adviseer ik je te beginnen met goede begeleiding in de vorm van een training. Zo leer je welke mindfulness technieken er zijn en hoe je ze kunt gebruiken. Zelf heb ik de training van Happy With Yoga gevolgd. Dit is mij goed bevallen en kan ik je aanbevelen.
Klik op de oranje button hieronder voor meer informatie.
Bekijk de Mindfulness training van Happy with Yoga
Meer dan 2100 mensen hebben deze training gevolgd
Tip 4: Leer, en durf, te falen
Soms moet je bepaalde grenzen opzoeken om te ontdekken wat ze met je doen. In mijn burn-out periode heb ik ACT-therapie gehad. Een oefening die ik toen heb moeten doen, was het doorbreken van mijn eigen regels.
Mij werd gevraagd om 7 dagen al mijn regeltjes op te schrijven. Alles wat ik van mezelf moest, hoe ik me moest gedragen, wat ik kon zeggen, etc. Alles belandde in dat boekje. En dat deed ik heel netjes.
Na 7 dagen had ik een nieuwe sessie gepland staan en daar kreeg ik de opdracht mee, om die week daarna minstens 5 van deze regels te overtreden. Hoe simpel ook. Van het niet ‘s avonds douchen, met vieze voeten naar bed, express te laten komen, iemand geen berichtje sturen, of bepaalde mails niet beantwoorden, etc.
En dan vooral kijken wat er gebeurt? Hoe voelt dit bij jou? Als falen? Je hebt namelijk niet aan een regel voldaan. Oei, en nu? Ik kwam erachter dat er eigenlijk vrij weinig gebeurde. Ja, soms heb je een moeilijk gesprek. Nou en, daar kom je wel overeen.
Leer hiermee inzien dat falen een natuurlijk onderdeel van het leven is. Het is soms de bron voor verdere groei. Door je mindset hierover wat te versoepelen, kun je wat luchtiger omgaan met bepaalde zaken. En soms lekker falen. Zie het als een kans om te leren in plaats van iets fout doen.
Tip 5: Ontspanning
Druk op de pauzeknop en beloon jezelf vaker met ontspanning. Door te ontspannen, verminder je de druk in jezelf. Neem tijd voor ontspanning en doe dingen die je leuk vindt. Hierdoor ontspant je lichaam en hoofd. Je herstelt en laadt weer op.
Lezen, wandelen, zwemmen - neem tijd voor jezelf en relax. Hierdoor daalt je stress. Ontspanning is daarom essentieel en het heeft veel gezondheidsvoordelen. Je gaat beter slapen, het versterkt je immuunsysteem, vermindert hoofdpijn, maakt je blijer, verbetert je concentratie, etc.
Alles wat langdurige schadelijke stress afbreekt, komt bij ontspanning weer terug. Verlaag hiermee je stress en vergroot je blijdschap.
Leef in vrede met jezelf
Om het mooi af te ronden wil ik de volgende uitspraak met je delen:
"Wanneer je vrede vindt in jezelf, word je het soort persoon dat in vrede kan leven met anderen."
- Peace Pilgrim
Dat is er een om over na te denken. Als je vrede vindt in jezelf, hoef je je niet meer te bewijzen, ben je niet bang om te falen en accepteer je dat dingen niet perfect zijn. Een complimentje van iemand anders is mooi meegenomen, maar je haalt de voldoening wel uit jezelf. Je vaart je eigen koers. Je schrijft je eigen verhaal. Hartstikke leuk als iemand soms meevaart, maar dat hoeft niet.
We willen allemaal succesvol zijn, we willen allemaal erkend en gewaardeerd worden, en we willen allemaal het gevoel hebben dat we iets bereiken. Maar wat brengt ons dit? Maakt het je gelukkig? Maakt het je blij? Geeft het je de voldoening waar je naar op zoek bent?
Eisen aan jezelf stellen kan nuttig zijn. Alleen zorg voor realistische eisen en focus op wat jij belangrijk vindt. Wat vind jij leuk en de moeite waard om voor te gaan? En ga daar dan vol voor.
Het verlagen van je eisen betekent niet dat je je ambities opgeeft. Het betekent simpelweg dat je erkent dat je maar een mens bent en niet overal goed in kan zijn. En dat je je vooral focust op de zaken waar jij gelukkig van wordt.
Fouten maken, leren, groeien - het hoort er allemaal bij. Wijs jezelf hier niet door af, verhoog je eisen niet en wees niet boos op jezelf. Maar ontspan, adem en lach. Leer hiervan, zie de lol ergens van in, behandel jezelf met liefde en doe het de volgende keer anders.
Bronnen
1) Header afbeelding: Francisco Moreno via Unsplash
2) Afbeelding 'Worry Less': Kelly Sikkema via Unsplash
3) Afbeelding 'Man aan het werk': Bruce Mars via Unsplash
4) Afbeelding 'Laptop en notitieblok': Andrew Neel via Unsplash
5) Afbeelding 'Ontspanning': Jonathan Mabey via Unsplash