Hoeveel taken stonden er vandaag op je lijstje? Hoeveel e-mails heb je weggewerkt? Hoeveel meetings heb je gehad? We leven in een wereld waar meer altijd beter is. Meer gedaan krijgen. Meer afvinken. Meer bereiken. We hebben productiviteit verheven tot iets megabelangrijks, waarbij elke minuut die niet 'nuttig' besteed wordt aanvoelt als verspilling.
En toen las ik deze zin van filosoof Alan Watts: "Stop measuring days by degree of productivity and start experiencing them by degree of presence." Of in het Nederlands: "Stop met het meten van je dagen op basis van hoe productief je was, en begin met het ervaren van je dagen op basis van hoe aanwezig je was."
Die woorden raakten me.
"Stop measuring days by degree of productivity and start experiencing them by degree of presence."
- Alan Watts
Wat bedoelt Alan?
Alan Watts daagt je uit om je waarde als mens niet te koppelen aan prestaties of taken die je hebt afgevinkt. In plaats daarvan moedigt hij je aan om te leven in het moment, en je af te vragen: was ik écht aanwezig vandaag?
Het gaat dus NIET om:
- Hoeveel e-mails je hebt beantwoord
- Hoeveel meetings je hebt gehad
- Hoeveel taken je hebt afgerond
- Of je inbox op nul staat
- Hoe vol je agenda was
- Welke deadlines je hebt gehaald
Maar WEL om:
- Hoeveel je hebt gevoeld, meegemaakt en bewust beleefd
- Of je écht aanwezig was bij je kinderen, je eten, je wandeling
- Of je rust in je lijf hebt ervaren of alleen maar 'aan' hebt gestaan
- Welke momenten van echte verbinding je hebt gehad
- Hoe vaak je hebt stilgestaan bij wat er om je heen gebeurt
Kortom: kwalitatief leven is belangrijker dan kwantitatief presteren.
Mail of strand?
Laat me je een voorbeeld geven. Neem een willekeurige zomerse dag in je hoofd. En beeld je in hoe je deze kunt doorbrengen. Wat heeft jouw voorkeur?
Situatie 1: de 'productieve' zonnige dag
Je zit van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat achter je bureau. Je inbox is bijna leeg, je presentatie voor de pitch is klaar, je hebt drie calls gehad en een rapport bekeken. Aan het einde van de dag voel je je uitgeput, maar trots. "Wat ben ik productief geweest!"
Situatie 2: de 'onproductieve' zonnige dag
Je hebt weinig gedaan vandaag, maar was met volle aandacht in het zonnetje op het strand met een groep vrienden. Lekker in het water, suppen, biertje drinken en aan het einde van de dag een bbq. Nu lig je thuis in bed met zand achter je oren en je kijkt terug op een gezellige dag. Die pakken ze je niet meer af.
Welke dag vind jij waardevoller?
Kleine momenten waarop het resultaat er niet toe doet
Hieronder geef ik je een paar situaties uit het leven, waarin het resultaat er niet toe doet. Herkenbaar?
- Met je kind knutselen zonder naar je telefoon te kijken, en samen iets schitterends maken. Het resultaat doet er niet toe – de gedeelde aandacht, het gelach om geknoei, de trots in kleine oogjes wel.
- Een boswandeling maken met je hond en partner waarbij je écht de geuren, kleuren en geluiden in je opneemt. Misschien zie je zelfs herten. Die ervaring is rijker dan elke volle inbox.
- Een gesprek voeren met een vriend waarbij je echte verbinding voelt. Ook al stond het niet op je to-dolijst, ook al 'lever' je geen tastbaar resultaat op – dat ís leven.
- Onder de douche staan zonder je dag te plannen in je hoofd, maar gewoon het warme water voelen op je huid. Pure aanwezigheid in een moment dat we meestal verspillen aan ons zorgen maken.
Minder doen, meer voelen
We staan constant 'aan'. Tijdens het eten denken we aan werk. Tijdens het sporten maken we mentale lijstjes. Tijdens een gesprek met onze partner bedenken we wat we nog moeten doen. We zijn fysiek aanwezig, maar mentaal overal, behalve in het hier en nu. En dan vragen we ons af waarom we ons zo leeg voelen, ondanks alle taken die we hebben afgevinkt.
Hier komt de paradox: hoe minder je doet vanuit een gevoel van 'moeten', hoe meer je daadwerkelijk beleeft. Hoe minder je meet, hoe meer je voelt.
We zijn genetisch geprogrammeerd om problemen op te lossen en doelen te behalen. Dat heeft ons als soort geholpen overleven. Maar in onze moderne wereld, waar we niet meer hoeven te jagen op mammoeten, richten we die drive op e-mails en Excel-sheets.
Het probleem? Onze hersenen maken geen onderscheid tussen een échte bedreiging en een deadline. Stress is stress. En chronische stress betekent dat we leven in een constante staat van alertheid – niet bepaald bevorderlijk voor aanwezigheid.
Trainen in aanwezigheid
Oké, dit klinkt allemaal mooi in theorie. Maar hoe doe je dit nou praktisch? Hoe kun je meer aanwezig zijn? Hoe kun je die stroom aan gedachten stopzetten? Hoe kun je nou echt meer genieten?
Hierbij gaat het vooral om je mindset en bewustwording. Bewuster door het leven gaan. Bewuster dingen om je heen opmerken. En soms de rust nemen. Jezelf de rust gunnen. Hieronder geef ik je een paar tips om in het dagelijks leven toe te passen.
- Bewuste overgangen: voordat je van taak wisselt, neem drie diepe ademhalingen en ga dan pas door.
- Telefoon weg tijdens maaltijden: proef werkelijk wat je eet, heb oog voor je tafelgenoten.
- Eén ding tegelijk: multitasken is een mythe die je uit het moment haalt, niemand kan dat. Ook vrouwen niet.
- Vraag jezelf af: "Ben ik hier nu echt, of ben ik mentaal ergens anders?" En als je ergens anders bent: waar denk je aan? Schrijf het op of los het direct op. Dan is het in ieder geval uit je hoofd.
- Denk anders over je dag: in plaats van te vragen: "Wat heb ik allemaal gedaan vandaag?" vraag je: "Waar was ik echt aanwezig vandaag?"
- Een prestatie hoeft niet. Je mag rusten. Je mag genieten. Zonder dat daar een prestatie tegenover hoeft te staan.
Evenwicht vinden
Laat me duidelijk zijn: ik zeg niet dat productiviteit slecht is. Er zijn deadlines, rekeningen moeten betaald worden, en verantwoordelijkheden die we hebben. Het punt is dat productiviteit een middel zou moeten zijn, geen doel op zich.
De kunst is om productiviteit in dienst te stellen van je leven, niet andersom. Werk hard wanneer het nodig is, maar vergeet niet waarom je werkt: om te kunnen leven, niet om te bewijzen dat je iets waard bent.
Denk dan weer terug aan Alan Watts. We meten onze dagen verkeerd. We tellen taken in plaats van momenten. We evalueren op basis van output in plaats van ervaring.
Sommige dagen zijn productiviteitsdagen. Andere dagen zijn aanwezigheidsdagen. De meeste dagen hebben ruimte voor beide. Want aan het einde van je leven kijk je niet terug op de e-mails die je hebt beantwoord. Je kijkt terug op de momenten dat je werkelijk leefde.
