Omgaan met stress is belangrijk cruciaal voor iedereen, en kruidensupplementen kunnen hier een belangrijke rol in spelen door je mentale weerbaarheid te vergroten en stressniveaus te verlagen. Kruiden hebben hun wortels in traditionele geneeswijzen zoals de Chinese en Ayurvedische geneeskunde en bieden een natuurlijke manier om met stress en overprikkeling om te gaan. Het bewust inzetten van kruiden in stressvolle situaties kan een positieve impact hebben op je welzijn.
In dit artikel behandel ik 7 kruiden die je kunnen helpen bij het verminderen van stress.
Voedingssupplementen tegen stress
Zoals ik hierboven aangeef richt ik mij in dit artikel op kruiden. Eerder schreef ik over “7 voedingssupplementen om stress te verminderen”. Lees zeker ook dat artikel.
Voedingssupplementen vs kruiden supplementen
Om te beginnen is het goed om het verschil tussen voedingssupplementen en kruiden supplementen te snappen.
Voedingssupplementen zijn als de extra bouwstenen die je lichaam ondersteunen. Ze bevatten vitamines, mineralen, aminozuren en andere nutriënten die belangrijk zijn voor onze gezondheid. Deze supplementen vullen eventuele tekorten in onze dagelijkse voeding aan en ondersteunen onze lichamelijke functies.
Kruiden supplementen werken op meer vlakken in je lichaam en hebben snelle werking. Naast het aanvullen van tekorten, kunnen ze snel de balans in het lichaam herstellen en je helpen in stressvolle situaties. Deze kruiden supplementen zijn in Nederland veilig en voldoen aan een hoop eisen.
De 7 kruiden
Genoeg achtergrondinformatie en verschillen. Hieronder ga ik 7 kruiden met je delen die helpen om je stress te verminderen. In mijn zoektocht naar meer rust en hulp bij stress, heb ik alle kruiden geprobeerd. Persoonlijk heb ik wel wat favorieten met ashwagandha, saffraan, valeriaan en rhodiola. Maar alle kruiden hieronder kunnen je écht goed helpen in tijden van stress.
Elk van deze kruiden hebben unieke eigenschappen die bijdragen aan stressvermindering. Lees snel verder.
Ashwagandha
Natuurlijk start ik met mijn persoonlijke favoriet: Ashwagandha! Dit kruid heb ik al vaker behandeld, zowel in artikelen als in mijn mailings. Het is een belangrijk kruid uit de Ayurvedische geneeskunde (Indiase) en wordt hier al duizenden jaren gebruikt. Het kruid helpt tegen stress en geeft je rust in je hoofd.
Ashwagandha is een kleine struik die de naam Withania somnifera draagt. Het betekent in het Nederlands ‘winterkers’. Het woord “somnifera” staat voor “slaapverwekkend”, wat doelt op de zenuwversterkende werking. De naam “Ashwagandha” betekent “de kracht en reuk van een paard”. Ashwagandha is een echte krachtpatser die voor meer energie zorgt en daarnaast onze stofwisseling ondersteunt.
Het kruid neemt de werking van cortisol in je lichaam over. Dat komt dankzij de werkende stoffen die withanoliden heten. Deze stoffen zorgen er bij stress voor dat je bijnieren rust krijgen en verlagen op deze manier het cortisolniveau in je lichaam. En cortisol is bij chronische stress de grootste boosdoener en veroorzaakt veel schade in je lichaam.
Hier zie je de belangrijke werking van ashwagandha. Het ondersteunt je lichaam en geeft rust in je hoofd. Ook zorgt het ervoor dat er weer meer dopamine in je lichaam wordt aangemaakt. Een belangrijke neurotransmitter.
Zie ook: Ashwagandha: het beste kruid tegen een burn-out!
Belangrijke eigenschappen van ashwagandha:
- Werkt kalmerend op je zenuwstelsel
- Verlaagt je stressniveau
- Verbetert je gemoedstoestand
- Vermindert angsten
- Verbetert je slaap
- Helpt herstellen na oververmoeidheid
Met behulp van dit kruid komen je hersenen weer in balans. Door stress kun je een behoorlijk kort lontje krijgen en ashwagandha helpt je om rustig te blijven. Hierdoor zul je minder snel uit je slof schieten.
Verder is ashwagandha ook goed voor je schildklier. Bij een niet goed werkende schildklier voel je je vermoeid, kouwelijk, angstig, gestresst, etc. Wanneer je veel stress ervaart gaat alle energie en aandacht in je lichaam naar deze stress. Je schildklier krijgt hierdoor niet de juiste brandstof en werkt daardoor niet goed meer. Het zal niet meer de juiste hormonen aanmaken en als gevolg hiervan raak je vermoeid.
En hoe vermoeider je raakt, hoe meer je in een negatieve spiraal komt. Met als gevolg: meer stress, somberheid, kort lontje, etc. Ashwagandha helpt hierbij. Het brengt je bijnieren tot rust, vermindert stress waardoor je lichaam (en hersenen) weer meer aandacht aan je schildklier kunnen besteden. Met als gevolg dat je schildklier weer (goed) gaat functioneren.
Fabrikanten mogen de volgende gezondheidsclaims van ashwagandha op de verpakking zetten (1):
- Het zorgt voor evenwicht in stresssituaties, het is een natuurlijke rustgever en helpt bij een goede geestelijke balans
- Het geeft meer energie
- Ashwagandha draagt bij aan (hersen- en zenuwfuncties betrokken bij) concentratie en geheugen
- Voor gezonde luchtwegen en een gezonde huid
- Antioxidant, beschermt de cellen tegen schadelijke invloeden van buitenaf
Let op: bewijs voor deze gezondheidseffecten wordt nog beoordeeld door de Europese Commissie.
Qua producten adviseer ik capsules. Voor de capsules adviseer ik te kiezen voor een KSM-66 extractiemethode. Dit zorgt ervoor dat alle werkzame stoffen uit de wortels worden opgenomen en dat jij hiervan kan profiteren. Indien deze methode is gebruikt, staat dit duidelijk op het potje. Slik niet meer dan 900 mg per dag.
Bekijk mijn keuze voor Ashwagandha supplementen
Saffraan
Saffraan, nog zo’n mooi kruid. Saffraan wordt gewonnen uit de saffraankrokus. Het is het duurste kruid ter wereld, omdat het oogsten lastig en tijdrovend is. Het kruid wordt al meer dan 5.000 jaar gekweekt en deze kweek vindt grotendeels plaats in Iran, India, China en Mexico. Dit proces wordt nog steeds met de hand gedaan, vandaar de tijdrovendheid.
Het kruid komt uit de Chinese, Perzische en Ayurvedische geneeskunde, maar later is het ook in Griekenland geadopteerd als belangrijk kruid voor verschillende toepassingen. De Grieken gebruikten het kruid al jaren. In de Perzische geneeskunde werd saffraan ingezet bij maagdarmproblemen, astma, slapeloosheid, depressie, geheugenproblemen, etc.
Zie ook: Saffraan helpt bij depressie en burn-out
Saffraan beschermt de hersencellen, zorgt voor een positieve stemming en helpt bij depressie en burn-out. Naast de rustgevende werking helpt saffraan nog breder. Het zorgt ervoor dat er meer zuurstof door je bloed kan stromen, door aderen vrij te houden. En saffraan is een belangrijke bron van vitamine B (B1, B2 en B6) en vitamine C. Dankzij deze vitamines heeft saffraan een positieve invloed op het immuunsysteem.
Belangrijke eigenschappen van saffraan:
- Beschermt de hersencellen tegen stress
- Verbetert leervermogen en het geheugen
- Geeft een positieve stemming en vermindert angst(aanvallen) (2)
- Antioxidatieve werking: dankzij de stoffen crocine, crocetine, safranal en kaempferol (3)
- Ontstekingsremmend (kaempferol)
Fabrikanten mogen de volgende gezondheidsclaims van saffraan op de verpakking zetten (4):
- Saffraan, voor een goede gemoedstoestand, werkt rustgevend
- Het heeft een gunstige invloed op mannelijke vruchtbaarheid
Let op: bewijs voor deze gezondheidseffecten wordt nog beoordeeld door de Europese Commissie.
Dus naast de andere kruiden uit dit artikel, kan saffraan je helpen bij stress. Om de beste werking te hebben, adviseer ik capsules. Er zijn bepaalde capsules met de stof Affron®. Dit betekent dat er kwalitatieve saffraan in zit, die is gewonnen uit Spaanse teelt. De werking van Affron® is getest en goed beoordeeld door de EFSA.
Bekijk mijn keuze voor Saffraan supplementen
Rhodiola
Op naar de volgende tip: Rhodiola. Rhodiola rosea is een plant uit de vetplantenfamilie en familie van de Crassulaceae. In het Nederlands noemen we rhodiola 'rozenwortel'. De naam Rhodiola komt van het Griekse woord “rhodion” (roos). Hiermee verwijzen ze naar de rozengeur die van de Rhodiola wortel komt. Hier zit ook meteen het krachtigste deel van de plant. Voor de samenstelling van voedingssupplementen gebruiken ze de wortel, want die helpt tegen psychische stress.
Het is een van de meest onderzochte adaptogene kruiden. Het wordt al lang gebruikt als medicinale plant in IJsland, Noorwegen, Zweden, Frankrijk, Griekenland en Rusland (5). De plant komt voor in koude gebieden zoals de Himalaya, Noord-Amerika, Rusland en Noord-Europa. In Tibet is Rhodiola bekend als het meest heilige kruid ter wereld, daar wordt het gebruikt tijdens meditatiesessies.
Zie ook: Verminder je stress met Rhodiola (rosea)
De stoffen in rhodiola geven je een blij gevoel en helpen bij het verhogen van je energie, weerstand, kracht en mentale weerstand. Daarbij helpt het kruid je bij angst, spanning, depressies en stress. Het mooie van rhodiola is dat het twee kanten op werkt. Als je te veel stress hebt, kalmeert het je. Voel je je moe, dan geeft rhodiola je energie.
Belangrijke eigenschappen van rhodiola:
- Geeft een gevoel van luchtigheid en plezier
- Verhoogt je stressbestendigheid
- Verbetert je focus en geheugen
- Verbetert je gemoedstoestand
- Maakt je relaxt
- Voorkomt de afbraak van de gelukshormonen serotonine en dopamine
- Helpt je om mentaal te ontspannen
- Geeft energie
Rhodiola kun je goed inzetten bij stress, emotionele problemen, problemen met het zenuwstelsel, vermoeidheid, burn-out (niet in combinatie met antidepressiva), kleine tekorten aan dopamine en serotonine.
Fabrikanten mogen de volgende gezondheidsclaims van rhodiola op de verpakking zetten (6):
- Rhodiola helpt om evenwichtig te zijn in stresssituaties
- Het draagt bij aan het concentratievermogen
- Rhodiola is goed voor de bloedsomloop en de bloeddruk
- Het heeft een antioxidant werking, ter bescherming van gezonde cellen en weefsels
Let op: bewijs voor deze gezondheidseffecten wordt nog beoordeeld door de Europese Commissie.
Bekijk mijn keuze voor Rhodiola supplementen
Valeriaan
Valeriaan is misschien wel een van de allerbekendste planten binnen de kruidensupplementen. Deze krachtige plant is vooral bekend om zijn kalmerende werking. Vooral goed in te zetten bij moment van stress, depressieve klachten, angsten of slapeloosheid (bijvoorbeeld door stress).
Het kruid heeft hoge concentraties GABA in de wortel, met daarin de werkzame stof valereenzuur. Dit zorgt ervoor dat de hoeveelheid GABA in onze hersenen toeneemt en hierdoor beter werkt. En dat is zeer gunstig. GABA speelt namelijk een belangrijke rol in ons zenuwstelsel; het bevordert ontspanning, helpt ons sneller in slaap te vallen en brengt een algemeen gevoel van kalmte teweeg. Het dempt onrust en overprikkeling, door de kwaliteit van prikkelverwerking in je hersenen te bevorderen.
GABA is ons natuurlijke anti-stress hormoon en hierdoor zorgt valeriaan indirect dus voor verlichting van spanning en angst. Daarnaast kan het helpen bij het verlichten van symptomen als hoofdpijn, angstaanvallen en zelfs gejaagdheid. De werking ervan wordt vaak vergeleken met die van cafeïne, maar dan met het tegenovergestelde effect: waar cafeïne stimuleert en activeert, zorgt valeriaan juist voor ontspanning en rust.
Fabrikanten mogen de volgende gezondheidsclaims van valeriaan op de verpakking zetten (7):
- Valeriaan bevordert een natuurlijke gezonde nachtrust en helpt bij het in slaap vallen
- Het ondersteunt de geestelijke balans bij stresssituaties
- Valeriaan, ter ondersteuning van het hart en soepele bloedvaten en voor behoud van een goede bloeddruk
- Het ondersteunt een gezonde spijsvertering
- En is goed voor het geheugen
Let op: bewijs voor deze gezondheidseffecten wordt nog beoordeeld door de Europese Commissie.
Valeriaan is goed in te zetten met andere kruiden. Zo kan het bijvoorbeeld in combinatie met Sint janskruid de werking van Sint janskruid versterken. Dit soort effecten maken valeriaan tot een veelzijdig kruid. Voor de beste resultaten wordt aanbevolen om niet meer dan 900 mg valeriaan per dag in te nemen, in zware tijden. Voor normaal gebruik adviseer ik eerder 300 - 600 mg p/dag.
Het mooie aan valeriaan is dat het relatief snel werkt, wat betekent dat het een goede optie is voor die momenten waarop je snel ontspanning nodig hebt.
Helaas kan valeriaan niet zomaar geslikt worden in combinatie met medicijnen, zoals in de volgende situaties:
- Gaat niet samen met antidepressiva, benzodiazepines, barbituraten of alcohol. Dit komt omdat valeriaan de werking van deze middelen extra versterkt.
- Gebruik ook geen valeriaan voor een operatie.
- Valeriaan is niet geschikt voor mensen met epilepsie, het kruid gaat niet samen met epilepsie medicijnen.
- Ook als je haloperidol slikt, mag je geen valeriaan nemen.
Bekijk mijn keuze voor Valeriaan supplementen
Sint janskruid
Verder met het volgende kruid. Deze is ook best bekend en wordt veel gebruikt, namelijk: Sint janskruid.
Sint janskruid (Hypericum perforatum) is een plant met gele bloemen, bekend om zijn geneeskrachtige eigenschappen. Het wordt al lang gebruikt in de traditionele geneeskunde, vooral in Europa. Deze plant groeit wereldwijd in zachte klimaten. Het kruid groeit rond het Sint-Jansfeest, vandaar de naam Sint janskruid.
Sint janskruid staat bekend om zijn anti depressieve en stemmingsverbeterende effecten. Het draagt bij aan een goede gemoedstoestand en een geestelijke balans. Het wordt vaak gebruikt voor de behandeling van milde tot matige depressies en angsten. Ben je somber of voel je je neerslachtig? Dan kan dit kruid zeker helpen met het herstellen van je emoties.
De werkzame stoffen zijn hypericine en hyperforine. Deze stoffen hebben invloed op serotonine (serotonine tekort symptomen) en dopamine. Belangrijke neurotransmitters die ons geluk, motivatie, gemoedstoestand, etc. reguleren. Vooral de stof hypericine werkt positief op ons zenuwstelsel. Als je onrustig bent, of stress hebt, werkt deze stof rustgevend.
Ook blijkt Sint janskruid de GABA-receptoren in het lichaam te stimuleren. Onderzoek geeft aan dat kruiden (zoals Sint janskruid) die angst behandelen, de effecten van psychologische problemen (zoals angst), verminderen (8).
Door de invloed op deze neurotransmitters kan Sint janskruid helpen bij het verminderen van stress. Het helpt bij het reguleren van de stemming en kan gevoelens van angst en spanning verminderen. Hierdoor zorgt Sint janskruid voor een kalmerend effect. Vooral fijn bij gevoelens van onrust of hulp bij slapen.
Hoe snel Sint janskruid werkt, is nog lastig te zeggen. Hier zijn verschillende onderzoek naar gedaan, maar er is nog geen definitief antwoord. Uit verschillende onderzoeken blijkt wel dat gemiddeld 4 tot 6 weken duurt voordat het effect heeft (9).
Fabrikanten mogen de volgende gezondheidsclaims van Sint janskruid op de verpakking zetten (10):
- Sint janskruid draagt bij aan een goede gemoedstoestand en een geestelijke balans
- Het geeft meer energie
- Sint janskruid is goed voor een gezonde nachtrust
- Het bevordert de spijsvertering
- Goed voor de nierfunctie, urinewegen en galfunctie
- Het heeft een verzachtende invloed op luchtwegen
Let op: bewijs voor deze gezondheidseffecten wordt nog beoordeeld door de Europese Commissie.
Kijk wel uit met medicijnen. Sint janskruid kan niet in combinatie met de volgende medicijnen: antidepressiva, anticonceptiepil, antibiotica, hiv-medicijnen, antikankermedicijnen en medicijnen die de afweer onderdrukken. Slik je een van deze medicijnen, dan adviseer ik je geen Sint janskruid. Raadpleeg je huisarts of apotheker. Ook bij klachten met duizeligheid en diarree, moet je stoppen met Sint janskruid.
Heb je een (milde) depressie? Ga dan niet zelf experimenteren en raadpleeg je huisarts, apotheker of andere medisch specialist. Sint janskruid kan ervoor zorgen dat een antidepressivum sterker werkt dan nodig. De hersenen worden dan overprikkeld en dit heeft negatieve gevolgen (11).
Kruidensupplementen met Sint janskruid zijn bedoeld ter ondersteuning, niet om een depressie te behandelen.
Bekijk mijn keuze voor Sint janskruid supplementen
Passiebloem
Het volgende kruid is Passiebloem. Passiebloem is een mooie plant die haar sporen al lang verdiend heeft. De Indianen gebruikten deze plant vroeger al, vanwege de rustgevende invloed van de plant op onze hersenen. Passiebloem wordt gewaardeerd om haar sierlijke uitstraling en medicinale eigenschappen.
De passiebloem staat bekend om haar rustgevende eigenschappen. Het helpt bij innerlijke onrust, bevordert ontspanning en kan bijdragen aan een betere slaapkwaliteit. Deze plant wordt traditioneel gebruikt bij slapeloosheid, angstklachten en stressgerelateerde aandoeningen.
Heb je veel stress? Of tijden van stress? Dan biedt passiebloem ondersteuning om je zenuwstelsel te ondersteunen. En vaak, door veel stress, slaap je slecht. Daar helpt ook de passiebloem bij. Het helpt je beter in te slapen, zodat je in ieder geval een lekkere nachtrust kunt pakken.
Fabrikanten mogen de volgende gezondheidsclaims van passiebloem op de verpakking zetten (12):
- Passiebloem werkt ontspannend en zorgt dat je evenwichtig bent in stresssituaties
- Het werkt rustgevend en helpt bij een goede nachtrust
Let op: bewijs voor deze gezondheidseffecten wordt nog beoordeeld door de Europese Commissie.
Interessant is dat de werkzame stoffen zich voornamelijk in de stengels en bloemen bevinden. De plant heeft veel stoffen, maar de belangrijkste zijn de flavonoïden, glycosiden en aminozuren.
Flavonoïden zijn belangrijke antioxidanten die bijdragen aan de kalmerende effecten van de plant. Deze kalmerende effecten worden nog eens versterkt door de glycosiden. Dit zijn verbindingen die het lichaam helpen ontspannen. Tot slot heb je de aminozuren. Deze zijn belangrijk voor de algemene gezondheid en functioneren van het lichaam. Deze helpen ook bij het reguleren van stemming en slaap.
Ook passiebloem werkt, net als valeriaan, positief op je GABA-receptor. In passiebloem zit het flavonoïd chrisine. Deze stof bindt zich aan GABA in de hersenen. Hierdoor kan passiebloem helpen bij het verhogen van de GABA-niveaus in de hersenen, wat resulteert in een ontspannend en kalmerend effect. Zo help je het belangrijke, natuurlijke, anti-stress hormoon in je lichaam.
Passiebloem is verder veilig in het gebruik. Gebruik het alleen niet bij zwangerschap, borstvoeding of bepaalde medicatie. Raadpleeg daarvoor je arts of apotheker.
De maximale dosering passiebloemextract, in capsules, per dag is ca. 800 mg. Passiebloem supplementen zijn beschikbaar in verschillende vormen zoals capsules, tincturen en thee.
Bekijk mijn keuze voor Passiebloem supplementen
Reishi
We sluiten af met een iets minder bekend kruid: Reishi! Iets minder bekend in onze Westerse wereld, maar zeer bekend in Japan en China. In de Chinese geneeskunde is het al duizenden jaren een van de belangrijkste kruiden. Veel keizers en heersers uit China stonden vaak met reishi op de foto.
Reishi groeit vooral in Japan en China. In de afgelopen 4.000 jaar heeft het kruid een legendarische reputatie opgebouwd als gezondheidskruid. Reishi betekent “Oeroude godin van gezondheid, leven en eeuwige jeugd.” In China noemen ze reishi ook wel “Koning der kruiden”. Vandaar dat veel keizers en heersers uit China met reishi op de foto stonden.
Zie ook: Reishi: zorgt voor rust, kalmte en helderheid
Dankzij de brede werking van reishi, is het kruid zeer gewild en heeft het kruid deze naam gekregen. Rode reishi is het beste. De beste reishi wordt op duanhout gekweekt.
Reishi helpt op psychisch en lichamelijk vlak. Het verbetert je immuunsysteem en geeft rust, kalmte en helderheid in je hersenen. Dit heeft te maken met de werkzame stoffen adenosine (verbetert de bloedcirculatie) en tripertenen (stressverlagende werking en bescherming van de lever). Reishi geeft je na een aantal weken meer energie, kalmte en helderheid. Daarbij bevat het kruid allerlei belangrijke mineralen (zink, jodium, ijzer en selenium) en aminozuren.
Belangrijke eigenschappen van reishi
- Het versterkt je immuunsysteem
- Het brengt je tot rust
- Het zorgt voor kalmte en helderheid in je hoofd
- Het stabiliseert je bloedsuikerspiegel
- Het verbetert je stressbestendigheid
- Het geeft je wilskracht
- Het ondersteunt de werking van je lever
Reishi is dus goed in te zetten bij stress, chronische vermoeidheid, depressieve gevoelens (let op: niet samen nemen met antidepressiva), spierkrampen en bij problemen met het zenuwstelsel.
Bekijk mijn keuze voor Reishi supplementen
Leefstijl aanpassingen en professionele hulp
Ik wil afsluiten met het volgende. Het aanpakken van stress verder gaat dan alleen supplementen nemen. Er zijn ook aanpassingen in je leefstijl en gedrag nodig om stress te verminderen. Denk aan regelmatig bewegen, ontspannen, mediteren, yoga, afspreken met vrienden. Onthoud dat het oké is om af en toe een stapje terug te doen en voor jezelf te zorgen. En deze kruiden kunnen je helpen bij het ontspannen.
Mocht je te maken hebben met ernstige stress, zoals zware depressie, dan adviseer ik je om naar je huisarts te gaan. Zij kunnen je eventueel doorverwijzen naar een psycholoog of psychiater.
Natuurlijk hoop ik dat dat niet het geval is en je veel aan deze tips hebt. Veel succes! En relax…
Bronnen
1) Ashwagandha. Lees hier meer over dit supplement | IVG. (2022, 28 december). IVG info. Ga naar bron website
2) Pitsikas, N. (2008). Effects of the active constituents of Crocus sativus L., crocins, in an animal model of anxiety. PubMed. Ga naar onderzoek
3) Khazdair, M. R. (2015). The effects of Crocus sativus (saffron) and its constituents on nervous system: A review. PubMed. Ga naar onderzoek
4) Saffraan. Lees hier meer over dit supplement | IVG. (2022, 28 december). IVG info. Ga naar bron website
5) NPN. (2020, december). Informatieblad wisselwerking ashwagandha, rhodiola en Griffonia simplicifolia met antidepressiva. Ga naar bron website
6) Rhodiola. Lees hier meer over dit supplement | IVG. (2022, 28 december). IVG info. Ga naar bron website
7) Valeriaan is rustgevend. Lees hier meer over dit supplement | IVG. (2022, 28 december). IVG info. Ga naar bron website
8) Alramadhan E, Hanna MS, Hanna MS, Goldstein TA, Avila SM, Weeks BS. Dietary and botanical anxiolytics. Med Sci Monit. 2012;18(4):RA40-RA48.
9) Sint Janskruid bij neerslachtigheid. Lees er alles over | IVG. (2023, 2 mei). IVG info. Ga naar bron website
10) Sint Janskruid bij neerslachtigheid. Lees er alles over | IVG. (2023, 2 mei). IVG info. Ga naar bron website
11) Depressie Vereniging. (2022, 23 juni). Wisselwerking sint-janskruid en antidepressiva. Ga naar bron website
12) Passiebloem. Lees hier meer over dit supplement | IVG. (2022, 28 december). IVG info. Ga naar bron website
Afbeelding 1: supplementen en water - Credits foto: Shruti Mishra via Unsplash
Afbeelding 9: Valeriaan bloem - Credits foto: Jillian Amatt via Unsplash
Afbeelding 11: Sint janskruid - Credits foto: FinjaM via Pixabay
Afbeelding 13: Passiebloem - Credits foto: Tama66 via Pixabay
Overige foto's zijn eigen gemaakte foto's of rechtenvrij aangeschaft via Adobe Stock.